Λάρκος Λάρκου - Το πρώτο 'δω βασίλειο είχαν θεοί το κτίσει

                           (Μελοποιημένη ποίηση Βασίλη Μιχαηλίδη, βιβλίο –cd)

Με ιδιαίτερη χαρά κράτησα στα χέρια μου το δίσκο του Λάρκου καθώς είχα διαβάσει ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917) και μου είχε κάνει βαθειά εντύπωση, ανάμεσα στα άλλα, η πολύ ωραία χρήση των λέξεων που χρησιμοποιεί. Αυτό συμβαίνει τόσο στην ελληνική γλώσσα - ούτε ακριβώς καθαρεύουσα ούτε και δημοτική – όσο και στην κυπριακή διάλεκτο. Χωρίς να θέλω να μειώσω την αξία των ελληνικών ποιημάτων του Μιχαηλίδη βρίσκω ιδιαίτερης αξίας τα ποιήματα στην κυπριακή διάλεκτο για πολλούς λόγους. 

Πρώτα απ’ όλα, προσφέρει αφειδώς την εύηχή του ποίηση στον κυπριακό πολιτισμό. Χρησιμοποιεί καταπληκτικά το κυπριακό ιδίωμα, το οποίο βρίσκω πολύ μουσικό και μας παρουσιάζει λέξεις όμορφες, είτε κοινές με την ελληνική γλώσσα -αλλά πιο επιτηδευμένες, είτε άγνωστες (τις οποίες στο βιβλίο-cd βρίσκουμε στο πλούσιο γλωσσάρι που, ευτυχώς, υπάρχει στο τέλος του βιβλίου). Η ποίηση του Μιχαηλίδη μας φέρνει πιο κοντά στο κυπριακό ιδίωμα και η μελωποίηση του Λάρκου λειτουργεί ως γέφυρα για την ευρύτερη γνωριμία μας με τον ποιητή.

Ξεκινώντας από την πρώτη εικόνα, την αισθητική του βιβλίου, κρατώ στα χέρια μου ένα βιβλίο πραγματικά ταιριαστό με τη μουσική και το λόγο που περιέχει. Σε ένα περιποιημένο βιβλίο με σκληρό εξώφυλλο και 90 σελίδων διαβάζουμε τα μελοποιημένα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη τα οποία μάλιστα είναι ομαδοποιημένα ανάλογα με τη γλώσσα και το ιδίωμα που χρησιμοποιεί, ένα ενδιαφέρον σημείωμα του συνθέτη για την επαφή του με το έργο του ποιητή, αναλύσεις για το έργο του τελευταίου και ένα χρονολόγιο όπου το έργο και η ζωή του ποιητή τοποθετείται παράλληλα σε σημαντικά γεγονότα της παγκόσμιας και της κυπριακής ιστορίας.

Ο Λάρκος Λάρκου έσκυψε με σεβασμό στην ποίηση του Μιχαηλίδη. Τόσο οι μελοποιήσεις όσο και οι ενορχηστρώσεις πιστεύω πως αναδεικνύουν και τον  λόγο  και την μουσική. Διαβάζω στο βιογραφικό του Λάρκου από την προσωπική του ιστοσελίδα (http://www.larkoslarkou.com/) για τις σπουδές του και τις πολλαπλές μουσικές ενασχολήσεις του. Οι σπουδές δεν κάνουν το ταλέντο σίγουρο όμως το καλλιεργούν, όπως και η προσωπική προσπάθεια και το ενδιαφέρον μετά το τέλος τους.

Στο δίσκο συμμετέχει μια πολύ μεγάλη ομάδα μουσικών και μια ακόμα μεγαλύτερη ομάδα τραγουδιστών: Πέτρος Γαϊτάνος, Κούλης Θεοδώρου, Χρήστος Θηβαίος, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Ιλκέρ Καπτάνογλου, Γιάννης Κότσιρας, Λάρκος Λάρκου, Χριστιάνα Λάρκου, Βασίλης Λέκκας, πατήρ Νικόλαος Λυμπουρίδης, Μανώλης Μητσιάς, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Κυριακού Πελαγία, Χρήστος Σίκκης, Μιχάλης Ττερλικκάς, Μιχάλης Χατζημιχαήλ και Κώστας Χατζής. Στην αφήγηση του έργου λαμβάνουν μέρος οι ηθοποιοί: Άλκηστις Παυλίδου, Κώστας Χαραλαμπίδης και Χριστίνα Χριστόφια.

Το δίσκο ανοίγει ο Κώστας Χατζής, μια πολύ ταιριαστή επιλογή: Ο Χατζής τραγουδάει με σκωπτικό τρόπο στίχους πολύ κοντά στους «κοινωνικούς» στίχους των δικών του τραγουδιών (Κόσμος γαϊδουρινός και Θεός ψεματινός)ενώ στη συνέχεια η καθαρή φωνή του Γιάννη Κότσιρα, της Χριστιάνας Λάρκου και του Πέτρου Γαϊτάνου τραγουδούν πιο λυρικά, ερωτικά τραγούδια με προσεκτικές ενορχηστρώσεις. Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου δίνει μια πολύ όμορφη ερμηνεία σε μια πολύ εύστοχη επιλογή (φωνητική) του Λάρκου, ένα κομμάτι που εξελίσσεται σε τραγούδι με νεύρο και έντονο ρυθμό (Προς ζητήσαντά με στίχους) οδηγώντας μας στη φωνή του Χρήστου Θηβαίου σε ένα όμορφο και αρκετά δυναμικό κομμάτι (Ο αποχωρισμός). Η φωνή του Βασίλη Λέκκα μας επαναφέρει σε πιο λυρικό κλίμα (Μακράν σου). Ντουέτο στη συνέχεια της Χριστιάνας Λάρκου με τον Κούλη Θεοδώρου (μια αξιόλογη φωνή που θα έπρεπε να θυμάστε ήδη από το εξαιρετικό cd “Tων Αθανάτων”) σε ένα πανέμορφο tango (Εις την Κύπρον). Ακολουθεί ο Μανώλης Μητσιάς και κατόπιν ο ίδιος ο Λάρκος Λάρκου στο ποίημα/τραγούδι  «Τρόοδος» το οποίο τιτλοδότησε και το δίσκο. Η μελοποίηση είναι η ίδια με το «Προς ζητήσαντά με στίχους» αλλά με διαφορετική ενορχήστρωση και με βυζαντινή χορωδία. Υπέροχοι, γλυκόπικροι οι στίχοι, για τα μαρτύρια της Κύπρου, ζητούσαν - και βρήκαν - μουσική δυναμική, έντονη, που να εκφράζει την αγάπη του κύπριου για την χώρα του, τη λύπη του, το πείσμα του. Από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου, αναμφισβήτητα. Η πρώτη ομάδα τραγουδιών κλείνει με ένα παραδοσιακότροπο τραγούδι- γέφυρα για την επόμενη ομάδα, με τη συγκινητική φωνή του Μιχάλη Ττερλικκά που κουβαλάει όλα τα ηχοχρώματα της Κύπρου.

 

Στη δεύτερη ομάδα τραγουδιών, ποίηση στην κυπριακή διάλεκτο, η εισαγωγή γίνεται με ένα a capella τραγούδι, μια ακόμα καλή ιδέα του συνθέτη για να τονίσει τους καταπληκτικούς στίχους στο «Η Κύπρος προς τους λέγοντας ότι δεν είναι ελληνική» με τις εναλλασσόμενες φωνές της Πελαγίας Κυριακού και του Χρήστου Σίκκη. Η «Ανεράδα» που ακολουθεί είναι ένα ποίημα που αμέσως μου θύμισε την πολύ ωραία και σχετικά πρόσφατη μελοποίηση του από τον αγαπητό Γιώργο Καλογήρου. Στη επίσης ωραία μελοποίηση του Λάρκου, το μακροσκελές ποίημα αποδίδει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και συμβάλλει με το ταλέντο του στο τελικό αποτέλεσμα. Το δεκατριών λεπτών μουσικό δρώμενο σε τέσσερα μέρη, που ακολουθεί, είναι το ποίημα το οποίο έδωσε στον Μιχαηλίδη τον τίτλο του εθνικού ποιητή. «Η 9^η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία (Κύπρου)» δεν είναι βέβαια αυτό που θα ακούσεις από τα ραδιόφωνα είναι αυτό όμως που θα συγκινήσει τον ακροατή με την περιγραφή και την αγριότητα, με το σθένος και την επιμονή και φυσικά με την έξοχη μουσική δραματοποίηση του Λάρκου. Και η «Χιώτισσα εν Λεμεσώ κατά το 1821» που ακολουθεί είναι μουσικό δρώμενο, πιο σύντομο και λιγότερα θεατρικό (με λιγότερη απαγγελία) και ακόμα πιο ενδιαφέρον. Ο δίσκος κλείνει με μια σειρά αντιθέσεων: μετά την απαγγελία «Για την κηδεία του ποιητή» ο Λάρκου τραγουδάει με χορωδία το «Αι διαιρέσεις και αι κοινωνίαι» με ιδαιίτερο τρόπο, ταιριαστό στους στίχους, για να επανέλθουμε στο κοινό μουσικό θέμα  των δύο ποιημάτων που προαναφέρθηκαν και στο «Θεέ μου, τζαι να πέθανα το Σάββατον το βράδυ»: αυτή η ευχή του ποιητή έγινε πραγματικότητα.

 Ευτυχής για τον ακροατή ο συνδυασμός λόγου, του Μιχαηλίδη, και μουσικής, του Λάρκου. Η Αξία του ποιητή είναι δεδομένη. Οι μελοποιήσεις ποιημάτων του από τον συνθέτη υποστηρίζουν με τον καλύτερο τρόπο τις λέξεις και τα ίδια τα ποιήματα. Είναι όμως οι ενορχηστρώσεις που δείχνουν πόσο προσεκτικά δούλεψε ο Λάρκου τα οκτώ χρόνια δημιουργίας του δίσκου και πόσο προσεκτικά διάλεξε και τα όργανα που χρησιμοποίησε, πέρα από τον τρόπο που το έπραξε, ανάλογα με το ποίημα, τη γλώσσα, το περιεχόμενο. 

Δεν είναι ένας δίσκος που αφορά μόνο Κύπριους και σαφώς δεν είναι ένας δίσκος που αφορά μόνο αυτούς που ασχολούνται με μελοποιημένη ποίηση. Είναι ένας εξαιρετικός δίσκος που αφορά όσους ασχολούνται με τον σύγχρονο πολιτισμό. 

(Για την αγορά και τα σημεία πώλησης του δίσκου επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του συνθέτη)